1. Inspiratie en vertrekpunt
In het kader van onze opleiding pedagogische wetenschappen en educatieve studies lazen wij het boek “Onderwijs in een gekleurde samenleving.” Dit is een echte aanrader voor iedereen die interesse heeft in diversiteit in het onderwijs. In het boek komen veel interessante thema’s aanbod, die vaak gestaafd worden met cijfers en statistieken. Met dit onderzoek wilden wij graag een invulling geven aan de gezichten op de kaft en kozen wij specifiek om de ervaringen van OKAN-leerlingen in kaart te brengen.
2. Doel
Het doel van ons project is Onthaalonderwijs voor Anderstalige nieuwkomers vanuit het perspectief van het kind te beleven en bijkomend de kennis over diversiteit in het onderwijs versterken. Ons project ontstond vanuit een nieuwsgierigheid naar de onderwijservaringen van kinderen uit etnisch-culturele minderheids-groepen. OKAN werd voordien altijd gezien als iets wat noodzakelijk was voor anderstalige nieuwkomers om te taal te leren beheersen, het leek een logisch gegeven om zo’n systeem te hebben. We verdiepten ons tijdens dit project wat de mogelijke gevolgen van opgelegde segregatie kunnen zijn, met als gevolg dat we een aantal aspecten van dit systeem in vraag durven stellen.
3. Aanpak
Omdat we het onderbelichte perspectief van jongeren naar voren wilden brengen, kozen we voor een participatieve benadering. De leerlingen kregen hierbij de kans om hun perspectief in het licht te stellen, zij zijn immers specialist in hun eigen ervaringen. Ze kregen van ons de vraag of ze mede-onderzoekers wilden worden en mochten op pad met de polaroidcamera. Wat voor hen OKAN representeert werd op beeld vastgelegd. De leerlingen kozen zelf welke foto ze namen en gaven ook telkens een korte toelichting waarom ze net dat beeld selecteerden. De enige voorwaarde was dat er geen mensen herkenbaar in beeld mochten zijn. De foto’s werden na publicatie terugbezorgd. Deze quote was inspirerend voor onze aanpak:
​
​“Zelfgemaakte foto’s bieden een zeer zichtbaar beeld van het perspectief van kinderen op hun leefwereld, en bieden daardoor meer informatie dan datgene wat op de foto staat.” (Prosser & Loxley, 2008)
4. Taalbad of taalwoestijn?
OKAN-scholen worden in de literatuur gezien als een vorm van opgelegde segregatie. Leerlingen uit etnisch-culturele minderheidsgroepen lopen hierbij school afgezonderd van de leerlingen uit de etnisch-culturele meerderheidsgroep. Deze opgelegde segregatie zou bestaande ongelijkheden in het onderwijs versterken en kinderen die een taalbad hebben gekregen zouden gedurende hun hele schoolloopbaan problemen blijven ondervinden. Een verklaring die hiervoor eveneens wordt gegeven is de gemiste interactie met Nederlandstalige leerlingen, waardoor de taalinput en spreekkansen in de van deze leerlingen verminderen (Agirdag, 2020).
Tot slot
In ons project wordt de ervaring van de leerling centraal gesteld, we bekijken het onthaalonderwijs door kinderogen. Wij kozen er specifiek voor om de ervaringen van (ex-)OKAN-leerlingen in beeld te brengen omdat we vinden dat deze leerlingen een stem verdienen. Het resultaat van ons project (met enerzijds de bevindingen uit onderzoek en literatuur en anderzijds de ervaringen van de leerlingen) lijkt ons een mooie aanzet om het beleid omtrent onthaalklassen in het secundair onderwijs in vraag te durven stellen en het debat rond OKAN-onderwijs te verbreden.
Interesse om de volledige paper te lezen? Mail dan naar okandoorkinderogen@gmail.com voor een digitaal exemplaar!
Bronnen:
Agirdag, O. (2020). Onderwijs in een gekleurde samenleving. Epo
Prosser, J. & Loxley, A. (2008). Introducing visual methods. ESRC National Centre of Research Methods Review Paper. Economic & Social Research Council.